Drift av ansvarleg selskap
Ansvarlege selskap blir drifta av deltakarane. Eit ansvarleg selskap blir organisert med selskapsmøtet på toppen og eventuelt eit styre og/eller ein dagleg leiar.
Selskapsmøtet
Selskapsmøtet er øvste styresmakt i eit ansvarleg selskap og består av deltakarane. Det er deltakarane samla som i selskapsmøtet kan fatte avgjerder i alle saker. Deltakarane kan òg velja å opprette eit styre som vil ha ansvar for forvaltninga av selskapet mellom selskapsmøta.
Det er selskapsmøtet som vel styremedlemane. Selskapsmøtet har instruksjons- og omgjeringsmyndigheit. Dersom selskapet har styre eller har tilsett ein dagleg leiar, som ikkje er deltakar, har desse møteplikt i selskapsmøtet.
Innkalling til selskapsmøtet
Det vert ikkje stilt strenge krav til innkallinga til selskapsmøtet. Det er for eksempel ikkje krav til skriftleg framstilling, så innkallinga kan skje på annan formålstenleg måte. Innkallinga må oppgje kva som skal behandlast. Deltakarane må få innkallinga i tilstrekkeleg tid i forkant, slik at dei kan setje seg inn i dagsordenen. Både den enkelte deltakaren, ein eventuelt styremedlem eller dagleg leiar/forretningsførar kan kalle inn til selskapsmøte.
Selskapslova om å kalle inn til selskapsmøte
Gjennomføring av selskapsmøtet
Det er berre deltakarane som kan røyste på selskapsmøtet, og vedtak må vere samrøystes, sjå selskapslova om kva krav som vert stilte til røystegjeving og protokollføring. Dersom deltakarane ønskjer å vike av frå hovudregelen om kven som har røysterett, og kravet om å vere samrøystes, må dette gjerast i selskapsavtalen.
Digitale møte er i dag jambyrdig med fysiske møte. Det normale med digitale møte er å bruke ulike løysingar for telefon, videomøte eller ein app for digitale møte. Det skal leggjast til rette for samtidig deltaking og moglegheit for dialog mellom deltakarane.
Signatur
I eit ansvarleg selskap utan styre er det kvar enkelt deltakar som har signaturrett om ikkje anna er avtalt. Signaturrett er fullmakt til å opptre og skrive under, på vegner av selskapet, i alle samanhengar. Det kan avtalast at ein eller fleire deltakarar skal ha signaturrett, kvar for seg eller i fellesskap.
Dersom selskapet har styre, er det styret i fellesskap som har signaturrett om ikkje anna er avtalt. Selskapsmøtet kan bestemme at eitt eller fleire styremedlemar skal ha signaturrett, kvar for seg eller i fellesskap. Selskapslova opnar ikkje for andre signaturreglar.
Endringar av signatur melder ein via Samordnet registermelding. Protokollen frå selskapsmøtet skal leggjast ved.
Prokura
Selskapsmøtet, eventuelt styret, har også høve til å tildele prokura. Det er ei avgrensa fullmakt til å opptre og skrive under på vegner av selskapet i den daglege drifta. Den som er tildelt prokura kan ikkje pantsetje eller selje den faste eigedomen til selskapet. Selskapsmøtet, eventuelt styret, kan gje prokura til ein eller fleire personar, kvar for seg eller i fellesskap.
Registrering eller endring av prokura melder ein via Samordnet registermelding.
Endring i deltakarsamansetninga
I utgangspunktet kan ikkje ein selskapsdel overdragast til ein ny eigar utan at dette vert godkjent av dei andre deltakarane. Dette kan fråvikast i selskapsavtalen.
Det kan også avtalast særskilt at dei andre deltakarane skal ha forkjøpsrett. Den som eventuelt nyttar seg av ein forkjøpsrett skal betale det delen er verd.
Dersom dei andre deltakarane godkjenner overdraginga, tek den nye deltakaren over alle rettar og plikter som den gamle deltakaren hadde ovanfor dei andre deltakarane.
For kreditorane til selskapet er ny og gamal deltakar solidarisk ansvarlege for forpliktingane til selskapet ved eigarskifte.(Solidarisk ansvarleg betyr at ein kreditor kan krevje gjelda frå anten ny eller gamal deltakar når gjelda frå før eigarskiftet skal krevjast inn.) Ny deltakar kan skriftleg be kreditorane til selskapet om å bli friteken for dette ansvaret.
Deltakars fråtrer
Ein deltakar kan med seks månaders skriftleg varsel seie opp deltakarforholdet sitt direkte til dei andre deltakarane. Deltakaren har då krav på å få utbetalt den verdien som delen er verd ved utgangen av oppseiingstida. Det kan avtalast både kortare og lengre oppseiingstid.
Ved tre høve kan ein deltakar seie opp deltakerforholdet sitt med omgåande verknad:
- Dersom selskapsforholdet er vesentleg misleghalde.
- At deltakaren er blitt nedstemd ved fleirtalsvedtak i eit vesentleg spørsmål.
- At det ligg føre rimelegheitsomsyn som gjev grunnlag for at deltakaren kan seie opp deltakarforholdet.
Om det ligg føre grunnlag for øyeblikkeleg oppseiing av deltakarforholdet må vurderast konkret i kvart enkelt tilfelle. Deltakaren har då krav på å få utbetalt den verdien som delen var verd direkte før utløysningsårsaka låg føre.
Ein deltakar som trer ut av selskapet er ansvarleg for forpliktingar som oppstod før deltakaren tredde ut av selskapet.
Utestenging av deltakar
Ein deltakar kan skriftleg krevje at selskapsmøtet vedtek utestenging av ein annan deltakar. Eit slikt krav må meldast innan rimeleg tid etter at grunnen til kravet om utestenging oppstod. Om det ligg føre grunnlag for utestenging av ein deltakar må vurderast konkret i kvart enkelt tilfelle.
Selskapslova om utestenging av deltaker
Korleis melde endringar i deltakarsamansetning?
Alle endringar i deltakarsamansetninga skal meldast til Føretaksregisteret ved at ny selskapsavtale vert send inn saman med Samordna registermelding .
Brønnøysundregistera - slik registrerer du endringar for eit ansvarleg selskap
Melding til Føretaksregisteret er ein føresetnad for å bli friteken for ansvar overfor kreditorane til selskapet.
Finst det berre ein deltakar igjen i eit ansvarleg selskap, er det ikkje mogleg å drifte dette vidare. Ønskjer du å fortsetje drifta som eit ansvarleg selskap må du då erstatte den/dei som har gått ut. Alternativt må selskapet slettast og drifta vidareførast i eit enkeltpersonføretak.
Brønnøysundregistera om sletting av eit ansvarleg selskap
Endre til aksjeselskap
Etter nærmare reglar kan du stifte og registrere eit aksjeselskap og drive aktiviteten vidare gjennom det nye aksjeselskapet. Aksjeselskapet vil då drivast vidare med nytt organisasjonsnummer. Dersom du oppfyller nærmare angjevne vilkår vil du kunne gjere ei skattemessig omdanning.
